Zawierając umowy z kontrahentem, niezależnie od tego, czy jest to umowa o dzieło, umowa zlecenia czy współpracy, często pojawiają się zapisy dotyczące udzielenia licencji na korzystanie z utworu. Na jakie elementy warto zwrócić uwagę? Czym różni się licencja niewyłączna od licencji wyłącznej?
Podstawowe informacje o umowie licencyjnej znajdziesz tutaj.
Istota licencji
Próbując odpowiedzieć na pytanie, na czym polega w ogóle umowa licencyjna, trzeba byłoby wskazać, że jest to umowa, na podstawie której twórca (lub podmiot uprawniony) upoważnia licencjobiorcę do korzystania z utworu na warunkach określonych w umowie. Umowa licencyjna powinna zatem m. in. określać sposób korzystania (tzw. pola eksploatacji), okres udzielonej licencji, czy terytorium.
Licencja niewyłączna
Mając na uwadze, że zwykle mówimy o utworze o charakterze niematerialnym (choć może być utrwalony na nośniku), istnieje możliwość korzystania z tego samego utworu przez kilka osób jednocześnie. Tym samym licencja niewyłączna pojawia się zwykle tam, gdzie jest wielu korzystających: przykładowo na tej zasadzie działają m. in. banki zdjęć lub programy komputerowe.
W razie niejasności lub wątpliwości co do postanowień umowy licencyjnej istnieje domniemanie udzielenia licencji niewyłącznej.
Co jednak istotne, twórca, zawierając licencję niewyłączną, nie wyzbywa się praw do swojego utworu i wciąż może z niego korzystać dla własnych celów, jak również udostępniać go podmiotom trzecim.
Szczególną kategorię umów licencyjnych niewyłącznych stanowią licencje typu open source i open content, których przedmiotem są programy komputerowe.
Licencja wyłączna
Licencja wyłączna to taka umowa licencyjna, na mocy której licencjodawca zobowiązuje się do nieudzielania licencji innym osobom poza licencjobiorcą co do określonego sposobu korzystania z utworu. Na podstawie umowy licencji wyłącznej udzielający licencji zobowiązuje się do – po pierwsze – nieudzielania dalszych licencji na objętym umową polu oraz do niewykorzystywania samemu z utworu na tym polu.
Najważniejsze różnice rodzajów licencji
Co różni oba rodzaje licencji? Przede wszystkim możliwość udzielania licencji innym podmiotom oraz możliwość korzystania przez samego twórcę z utworu. Należy pamiętać, że licencja wyłączna – pod kątem zobowiązań ze strony twórcy – jest zbliżona do przeniesienia praw autorskich i wyzbywa się on na określony (lub nieokreślony) czas z możliwości korzystania z utworu.
Inną istotną kwestią, o której należy pamiętać, to forma umowy. Licencję niewyłączną można zawrzeć w dowolnej formie – ustnie, przez emaila, a nawet SMS’a. Dopuszczalne jest także udzielenie licencji niewyłącznej w formie dorozumianej.
W przypadku licencji wyłącznej do jej ważności niezbędna jest forma pisemna. Oznacza to, że nie możemy udzielić ani uzyskać licencji wyłącznej w formie e-mail lub na podstawie przesłanego podpisanego skanu dokumentu.
Niezależnie od tego, czy jesteś twórcą czy podmiotem, który chce uzyskać licencje, zawsze warto dokładnie przeczytać, na co strony się zgadzają i do czego się zobowiązują. Warto przemyśleć, w jakim celu oraz przez jaki okres czasu chcemy z utworu korzystać. Rozmowa z profesjonalistą potrafi wyjaśnić wątpliwości oraz zwrócić uwagę na ewentualne ryzyka. Profilaktyka prawna w zakresie działalności kreatywnej powinna być równie ważna, jak pozostałe elementy prowadzenia biznesu.